Wrzeciono to precyzyjny element obrabiarki za pomocą którego przenoszony jest ruch obrotowy na narzędzie (wrzeciono narzędziowe) lub detal (wrzeciono przedmiotowe).
Ogólnie wrzeciona dzielimy na:
- wrzeciona szlifierskie;
- wrzeciona frezarskie;
- wrzeciona tokarskie;
Dodatkowo wrzeciona można podzielić ze względu na rodzaj smarowania:
- wrzeciona smarowane smarem stałym;
- wrzeciona smarowane mgłą olejową;
oraz rodzaj napędu:
- wrzeciona napędzane przekładnią pasową;
- elektrowrzeciona tzn. wrzeciona z własnym silnikiem;
Jednym z najważniejszych elementów budowy wrzeciona jest łożyskowanie i w zależności od zastosowania, wrzeciona mogą być ułożyskowane w pojedynczą, podwójną a czasami potrójną parę łożysk. Elementy toczne w łożyskach stalowych wykonane są ze stali i takie łożyska stosuje się we wrzecionach niskoobrotowych. Natomiast elementy toczne w łożyskach ceramicznych tzw. hybrydowych, wykonane są z ceramiki i takie łożyska stosuje się we wrzecionach wysokoobrotowych. Zastosowanie bardzo precyzyjnych łożysk wpływa na bardzo małe drgania wrzeciona.
Poza tym wrzeciona mogą być wyposażone w np. czujniki kontrolujące temperaturę wrzecion, złącze obrotowe w celu umożliwienia przepływu chłodziwa przez wrzeciono, dodatkowe chłodzenie przednich łożysk i silnika w celu utrzymania małych wahań temperatury.
Dobór odpowiedniego wrzeciona jest bardzo ważną sprawą, a od dokonanego wyboru zależy wydajność pracy wrzeciona. Inne obroty wrzeciona stosuje się do obróbki stali, aluminium, drewna, szkła, kompozytów czy tworzyw termoplastycznych, więc znajomość obróbki skrawaniem jest podstawą do dokonania odpowiedniego wyboru. Poza tym na wybór wrzeciona ma wpływ aplikacja do której wrzeciono jest przewidziane i tak np. do wykonywania głębokich wierceń potrzebne jest wrzeciono z przepływem chłodziwa przez wał wrzeciona w celu usuwania wiórów z wierconego otworu. Zastosowanie przetwornicy częstotliwości umożliwia zmienianie w pewnym zakresie obrotów wrzeciona.
Obecnie czołowi producenci wrzecion np. GMN, wprowadzają na rynek nowy typ wrzecion tzw. UHS, które cechują bardzo duże prędkości obrotowe dochodzące do 250000 1/min..
Z powodu przenoszonych obciążeń podczas obróbki, niektóre części wrzecion ulegają wyeksploatowaniu i powodują niezbyt dokładną obróbkę detali np. z powodu bicia wrzeciona czy wyrobienia się gniazda narzędziowego. Sygnały takie jak bicie i nagrzewanie się wrzeciona podczas obróbki świadczą o zużytych łożyskach, które szybko powinny zostać wymienione na nowe w celu uniknięcia zatarcia wrzeciona. Z kolei wyrobione gniazdo narzędziowe ma wpływ na sztywność narzędzia i co za tym idzie, także na dokładność obróbki. Na szczęście nie trzeba złomować wyeksploatowanych wrzecion, tylko wystarczy wysłać takie wrzeciona do firmy specjalizującej się w regeneracjach wrzecion. Wszystkie wrzeciona wyposażone w łożyska toczne regenerowane są w zakładzie SMZ POLSKA w Luboniu. Bardzo duży bagaż doświadczeń pozwala na wykonywanie regeneracji wrzecion od praktycznie wszystkich producentów takich jak CINCINNATI, CYTEC, DAEWOO, DKF, DMG, EX-CELL-O, FADAL, FAG, FISCHER, FOREST, GAMFIOR, GIORDANO COLOMBO, GMN, HSD, HÜLLER HILLE, HURCO, IBAG, INDEX, JUNG, KAPP, KESSLER, MAZAK, MITSUBISHI, NSK, OMLAT, RECKERTH, SCM, SKF, STAMA, STEP-TEC, UVA, WEISS, VOUMARD oraz wielu innych. Serdecznie zapraszamy do współpracy i wysyłanie wyeksploatowanych lub uszkodzonych wrzecion (po kolizjach na maszynie) do firmy SMZ POLSKA.
Wrzeciono